Stemmen

Stemmen betekent dat jij mag meebeslissen over wie Nederland bestuurt en welke keuzes er worden gemaakt. Er zijn verkiezingen voor het land, je provincie, je gemeente en Europa. Bij verkiezingen ga je naar een stembureau met je stempas en identiteitsbewijs. Daar krijg je een stembiljet waarop alle partijen en kandidaten staan. Jij kiest de partij of persoon die jij het beste vindt en vult dat vakje in. Je stem wordt daarna meegeteld met die van miljoenen anderen, en samen bepaalt dat wie er in de regering, gemeente, provincie of het Europees Parlement komt.

In Nederland mag je stemmen vanaf je 18e verjaardag. Stemmen is niet verplicht, maar het is wél belangrijk, omdat je zo mee kunt beslissen over dingen die jongeren aangaan, zoals school, klimaat, werk en wonen. Ook in je eigen gemeente gaan beslissingen vaak over jongeren, bijvoorbeeld of er genoeg betaalbare huizen zijn en of er goede sportvelden zijn.

In Nederland zijn er regelmatig verkiezingen, maar niet allemaal tegelijk. Zo kies je eens in de 4 jaar voor de Tweede Kamer, de gemeenteraad, de Provinciale Staten en de waterschappen. Voor het Europees Parlement mag je eens in de 5 jaar stemmen. Omdat de verkiezingen verspreid zijn én er soms extra verkiezingen tussendoor zijn, kun je als kiezer vaak al na een of twee jaar weer naar de stembus.

Je krijgt vóór de verkiezingen een stempas thuisgestuurd. Daarop staat altijd een adres van een stembureau bij jou in de buurt, maar je mag meestal ook naar een ander stembureau in je gemeente. Op de dag van de verkiezingen neem je je stempas en een geldig identiteitsbewijs (paspoort, ID-kaart of rijbewijs) mee naar het stembureau. Daar krijg je een stembiljet waarop alle partijen en kandidaten staan. Jij vult het vakje in van de partij en persoon die jij kiest, vouwt het biljet dicht en doet het in de stembus.

Als je tijdens de verkiezingen ziek bent of op vakantie bent, kun je toch stemmen via een volmacht. Dat betekent dat je iemand anders toestemming geeft om namens jou te stemmen. Dat werkt zo: op je stempas vul je de gegevens in van de persoon die voor jou gaat stemmen (diegene moet ook in jouw gemeente wonen). Jij en die persoon zetten allebei een handtekening. Op de dag van de verkiezingen neemt diegene jouw stempas én een kopie van jouw identiteitsbewijs mee naar het stembureau. Hij of zij mag dan jouw stem uitbrengen, naast de eigen stem.

👉 Handig om te weten: iemand mag meestal voor maximaal twee andere personen stemmen via volmacht.

Woon je langer in het buitenland of ben je tijdelijk weg, dan kun je je registreren bij de gemeente Den Haag en per brief stemmen. Het is wel belangrijk dat je dit op tijd regelt, want er gelden strikte deadlines. Meer informatie vind je op deze pagina van de gemeente Den Haag.

Als je je stempas kwijt bent of als hij beschadigd is, kun je een nieuwe aanvragen bij je gemeente. Dit kan meestal online met je DigiD via de website van de gemeente of aan de balie van het gemeentehuis. Let op: je moet dit wel op tijd doen, vaak uiterlijk een paar dagen voor de verkiezingen.

Als je wilt weten op welke partij je moet stemmen, zijn er verschillende manieren om dat uit te zoeken. Je kunt bijvoorbeeld een stemwijzer of kieskompas invullen; daarin beantwoord je stellingen en zie je welke partijen het beste bij jouw mening passen. Bijvoorbeeld de Jongeren Kieswijzer of de StemWijzer.

Je kunt ook kijken naar de partijprogramma’s (sommige hebben een korte versie speciaal voor jongeren) of naar debatten en nieuws, waar politici uitleggen wat ze belangrijk vinden. Bedenk daarnaast welke onderwerpen voor jou belangrijk zijn, zoals onderwijs, klimaat, werk of wonen, en kijk welke partij daarbij past. Zo ontdek je welke partij of persoon het beste aansluit bij jouw ideeën en toekomstwensen.